Zakończyła się 17. edycja Letniej Szkoły Fizyki Plazmy Kudowa Summer School „Towards Fusion Energy”. W wydarzeniu zorganizowanym przez Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy (IFPiLM) w dniach 3-7 czerwca 2024 roku w Kudowie-Zdroju uczestniczyło 61 osób z 11 krajów.

Ceremonię otwarcia poprowadził dyrektor Szkoły dr Jozef Ongena z Royal Military Academy w Brukseli. Na czele komitetów naukowego i organizacyjnego stanęły dr hab. Monika Kubkowska oraz dr Agnieszka Jardin z IFPiLM.

Program obejmował wykłady 25 wybitnych specjalistów z wiodących ośrodków naukowych, takich jak: Max Planck Institute for Plasma Physics (Niemcy), Kyoto University (Japonia), University of York (Wielka Brytania), UKAEA (Wielka Brytania), CEA IRFM (Francja), ENEA (Włochy), CELIA (Francja), ELI ERIC (Czechy) oraz ITER Organization.

Podczas sesji studenckich 19 uczestników zaprezentowało wyniki swoich badań. Najlepsze prezentacje zostały nagrodzone. Sebastian Thiede z Max Planck Institute for Plasma Physics zdobył pierwsze miejsce. Letizia Melaragni z University of Tuscia (Włochy) oraz Mateusz Majszyk z Wojskowej Akademii Technicznej zajęli ex aequo drugie miejsce. Trzecie miejsce przyznano Agnieszce Wojtusiak z Science and Technology Facilities Council (Wielka Brytania) oraz Janowi Novotnemu z Faculty of Electrical Engineering CTU in Prague (Czechy). Nagrodę specjalną otrzymał Yurii Martseniuk z National Science Center Kharkiv Institute of Physics and Technology (Ukraina).

Wyróżniono także uczestników ze stopniem naukowym doktora: Agnieszkę Jardin, Grzegorza Pełkę i Łukasza Syrockiego z IFPiLM.

Tematyka zajęć obejmowała różnorodne aspekty fizyki plazmy, w tym energetykę termojądrową, eksperymenty z wykorzystaniem plazmy, jej technologie oraz diagnostykę.

Współorganizatorem wydarzenia był Krajowy Punkt Kontaktowy Euratom-IFPiLM. Sponsorami byli: EKSPLA, IRtech Sp. z o.o., LTB Lasertechnik Berlin GmbH, Precoptic, Quantum Design.

Kolejna edycja Letniej Szkoły Fizyki Plazmy odbędzie się w 2026 roku. Już dziś zapraszamy do udziału w tym wyjątkowym wydarzeniu!

Uczestnicy 17. edycji Kudowa Summer School

Zdjęcie: IFPiLM

Dwa projekty zgłoszone przez pracowników IFPiLM, które znalazły się na rezerwowej liście w konkursach OPUS 25 i Preludium 22, otrzymały dofinansowanie.

Sfinansowanie dodatkowych projektów badawczych w konkursach było możliwe dzięki zwiększeniu w 2024 r. budżetu Narodowego Centrum Nauki przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Projekt, zgłoszony w ramach konkursu OPUS, pt. „Badania eksperymentalne reakcji syntezy proton-bor (p+B) w układzie Plasma-Focus” będzie realizowany wspólnie z Instytutem Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego PAN. Jego celem jest pokazanie możliwości wywołania reakcji p–¹¹B w urządzeniu typu Plasma-Focus oraz zmierzenie produktów tej reakcji. Eksperymenty przeprowadzone w ramach projektu zweryfikują model teoretyczny i możliwość wykorzystania Plasma-Focus do syntezy proton-bor. Natomiast opracowany model teoretyczny pozwoli określić, czy możliwe jest uzyskanie częściowo samopodtrzymujących się reakcji w warunkach Plasma-Focus poprzez pułapkowanie protonów i cząstek alfa w silnym polu magnetycznym.

Projekt w ramach konkursu Preludium pt. „Anomalny transport elektronów w częściowo namagnetyzowanej plazmie wywołany azymutalnymi oscylacjami” otrzymał zespół pracowników z Laboratorium Plazmowych Napędów Satelitarnych IFPiLM. Wnioskodawcą projektu był mgr inż. Olgierd Cichorek.

Projekt dotyczy badań przepływów plazmy w rakietowych silnikach elektrycznych typu Halla. Zasada działania silników Halla wykorzystuje efekt zmniejszenia mobilności elektronów w polu magnetycznym. Jednak klasyczna, zderzeniowa teoria przewodnictwa elektronowego przewiduje znacząco niższe wartości przewodnictwa elektronowego od wartości obserwowanych w eksperymentach. Dokładne zjawiska fizyczne powodujące zwiększone wartości przewodnictwa obserwowane doświadczalnie nie są znane; nadmiarowe przewodnictwo przyjęto więc nazywać anomalnym przewodnictwem elektronowym. Obecnie podejrzewa się, że kluczową rolę w mechanizmach anomalnego przewodnictwa elektronowego odgrywają oscylacje plazmowe propagujące się w kierunku azymutalnym, prostopadłym do zasadniczej, radialnej składowej pola magnetycznego.

Projekt zakłada przebadanie przepływu plazmy w silniku Halla pod kątem znalezienia warunków generacji oscylacji azymutalnych. W tym celu zostanie przeprowadzony eksperyment z obrazowaniem plazmy za pomocą szybkiej kamery fotograficznej. Uzyskane wyniki zostaną porównane z obliczeniami numerycznymi. Głównym celem projektu jest ustalenie, czy w punktach pracy silnika wykazujących obecność oscylacji azymutalnych będą występować także zwiększone wartości przewodnictwa elektronowego.

Laboratorium Plazmowych Napędów Satelitarnych	Silnik Halla

Laureatom serdecznie gratulujemy i życzymy sukcesów w pracy naukowej!

Zdjęcia: IFPiLM

Najbliższa edycja Pikniku Naukowego odbędzie się w sobotę, 15 czerwca 2024 roku, na PGE Narodowym w Warszawie. Temat przewodni wydarzenia: Nie do wiary!

Na stoisku Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy naukowcy wyjaśnią na przykładzie efektownego wyładowania jarzeniowego, co to jest plazma i do czego można wykorzystać wiedzę na jej temat. Informacje te pozwolą zrozumieć nie tylko naturę gwiazd, ale też podstawy działania przyszłych źródeł energii działających w oparciu o syntezę jądrową.

W kolejnym pokazie w prosty i obrazowy sposób za pomocą urządzenia o nazwie fuzor zostanie wyjaśnione zjawisko syntezy jądrowej. Uczestnicy pod nadzorem prowadzącego będą mogli regulować w urządzeniu parametry (np. ciśnienie, napięcie elektrod) mające wpływ na powstającą plazmę.

Trzeci pokaz będzie związany z niezwykłymi zjawiskami, jakie mają miejsce, kiedy światło laserowe spotyka się z materią. Będą to m.in. zjawiska absorbcji, fluorescencji, rozpraszania światła czy widowiskowe zjawisko dwójłomności, w którym zostanie wykorzystany kryształ kalcytu.

Stanowisko IFPiLM: Strefa Przyszłości, numer namiotu B14.

Link do interaktywnej mapy: https://mapapiknikunaukowego.kopernik.org.pl/

Zapraszamy od godz. 11.00 do 20.00.

Wstęp na wydarzenie jest bezpłatny.

Piknik Naukowy, organizowany przez Polskie Radio i Centrum Nauki Kopernik, jest największą w Europie imprezą plenerową o tematyce naukowej. Jego celem jest upowszechnianie wiedzy z różnych dyscyplin naukowych poprzez prezentowanie ciekawych eksperymentów i doświadczeń. Piknik pozwala zrozumieć i poznać naukę, ukazując ją jako niezwykle ekscytującą i pasjonującą dziedzinę życia, a poprzez przybliżenie warsztatu naukowca zachęca i inspiruje uczestników tego wydarzenia do podjęcia samodzielnej aktywności naukowej.

Wszystkie niezbędne informacje na temat 27. Pikniku Naukowego znajdują się na stronie: https://pikniknaukowy.pl/

W dniach 9-10 czerwca 2024 roku na terenie Politechniki Warszawskiej odbędzie się 2. Kongres „Nauka dla Społeczeństwa”. Honorowy patronat nad wydarzeniem objęli Minister Nauki i Urząd Patentowy RP. Kongres odbywa się pod hasłem: „Tak nauka w Polsce wpływa na życie każdego Polaka”.

Debatom merytorycznym będą towarzyszyły wystawy jednostek naukowych ilustrujące współczesne osiągnięcia nauki, wywiady z ekspertami, a także prezentacje najważniejszych wdrożeń naukowych.

Na stoisku IFPiLM będzie można zapoznać się z tematyką syntezy jądrowej oraz działalnością naukową Instytutu. Zapraszamy w niedzielę, 9 czerwca, od godz. 9.00 do 16.00 oraz w poniedziałek, 10 czerwca, od godz. 9.00 do 15.00. Wstęp wolny.

Wydarzenie będzie transmitowane online na stronie https://nauka-dla-spoleczenstwa.pl/.

Program Kongresu można pobrać ze strony: https://nauka-dla-spoleczenstwa.pl/program/.

Żródło: Nauka dla Społeczeństwa

Z wielkim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci naszego przyjaciela dr. Hellmuta Schmidta (1935-2024).

Nasz pierwszy kontakt z Hellmutem Schmidtem miał miejsce w okresie jego działalności w tzw. komitecie sterującym międzynarodowego centrum gęstej namagnesowanej plazmy, działającym w końcu ubiegłego wieku po auspicjami UNESCO, którego celem było utworzenie międzynarodowego ośrodka zajmującego się badaniem DMP. W sierpniu 1999 roku Prezydent UNESCO oraz Prezes Polskiej Agencji Atomistyki podpisali umowę o utworzeniu International Centre for Dense Magnetized Plasma (ICDMP), które weszło w strukturę organizacyjną Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy (IFPiLM). W następnych latach Hellmut Schmidt stał się jednym z najbliższych współpracowników, a można powiedzieć także mentorów polskiego zespołu ICDMP. Przez prawie dwadzieścia lat był częstym gościem IFPiLM, czynnie uczestnicząc w eksperymentach prowadzonych z wykorzystaniem generatora plazmy Plasma-Focus PF-1000. Wspierał nas również podczas organizacji regularnych od 2004 roku szkół dla młodych adeptów nauki (International Kudowa School „Towards Fusion Energy”) oraz warsztatów dotyczących gęstej, namagnesowanej plazmy. Dr Schmidt uczestniczył także w corocznych spotkaniach Międzynarodowej Rady Naukowej ICDMP, wspierając nas swoją wiedzą i autorytetem naukowym. W naszej społeczności był dobrze znany ze swojej pracy na układzie plasma-focus POSEIDON. Prowadzone pod jego kierownictwem badania pozwoliły wyjaśnić istotne prawidłowości emisji neutronów z układów PF, a artykuły opisujące te badania są klasycznymi pozycjami cytowanymi do dzisiaj.

Gdy dziś wspominamy Hellmuta Schmidta, widzimy człowieka wielkiej kultury osobistej, spokojnego, kompetentnego, otwartego na drugiego człowieka, zawsze gotowego do pomocy.

Będzie nam Go brakowało.

Spotkanie zespołu Międzynarodowego Centrum Gęstej Plazmy Namagnetyzowanej, 2017 r. Dr Hellmut Schmidt trzeci od lewej w pierwszym rzędzie