Galeria

Ogłoszenie o postępowaniu konkursowym na stanowisko

dyrektora w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego

Działając na podstawie art. 24 ust. 2 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. 2024 poz. 534) oraz Instrukcji wyłaniania kandydatów na dyrektorów i zastępców dyrektorów w instytutach badawczych nadzorowanych przez Ministra Przemysłu z dnia 4 kwietnia 2024 r., Komisja do spraw wyłaniania kandydatów na stanowisko dyrektora w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego, powołana przez dyrektora Departamentu Energii Jądrowej w Ministerstwie Przemysłu w dniu 18 października 2024 r., ogłasza wszczęcie postępowania konkursowego na stanowisko dyrektora w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego.

1. Kandydat musi spełniać następujące warunki, wynikające z art. 24 ust. 6 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. 2024 poz. 534):

a) posiadać co najmniej tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera albo równorzędny;
b) korzystać z pełni praw publicznych;
c) posiadać co najmniej 3-letnie doświadczenie w zarządzaniu zespołami pracowniczymi;
d) być osobą niekaraną, wobec której nie toczą się postępowania karne lub karno-skarbowe;

2. Zgłoszenie kandydata powinno zawierać:

a) życiorys (CV), adres do korespondencji, telefon kontaktowy, adres poczty elektronicznej;
b) list motywacyjny;
c) kopie dokumentów potwierdzających spełnienie wymagania niezbędnego w zakresie wykształcenia;
d) kopie dokumentów potwierdzających spełnienie wymagania niezbędnego w zakresie doświadczenia zawodowego;
e) informacje o przebiegu kariery zawodowej kandydata, dodatkowych uprawnieniach i certyfikatach;
f) aktualne zaświadczenie z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności, wystawione nie później niż w terminie 3 miesięcy przed datą złożenia zgłoszenia w postępowaniu konkursowym;
g) oświadczenie kandydata o nieskazaniu prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz o braku toczących się postępowań karnych lub karno-skarbowych przeciwko kandydatowi;
h) oświadczenie kandydata o korzystaniu z pełni praw publicznych;
i) oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na powołanie na stanowisko dyrektora w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego;
j) oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na przetwarzanie jego danych osobowych do celów prowadzonego postępowania konkursowego;
k) kandydaci urodzeni przed dniem 1 sierpnia 1972 r. powinni dołączyć pisemne oświadczenie lustracyjne lub informację o uprzednim złożeniu oświadczenia lustracyjnego, o którym mowa w Ustawie z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów.

3. Dokumenty dołączone do zgłoszenia, o których mowa powyżej, powinny być podpisane przez kandydata.

4. Kopie dokumentów dołączonych do zgłoszenia, potwierdzających kwalifikacje, o których mowa powyżej, powinny być poświadczone przez kandydata za zgodność z oryginałem, podpisane i następnie zeskanowane do pliku .pdf oraz zaszyfrowane. Kandydat jest zobowiązany na życzenie Komisji do przedstawienia oryginałów poświadczonych przez siebie dokumentów.

5. Zgłoszenia kandydatów powinny zostać przesłane na adres poczty elektronicznej Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. w nieprzekraczalnym terminie do dnia 30 października 2024 r. do godz. 16:00 z załączonymi dokumentami w zaszyfrowanych plikach .pdf. W tytule wiadomości należy wskazać: „Zgłoszenie w postępowaniu konkursowym IFPiLM 2024”. Hasło do odczytu powinno zostać przesłane w oddzielnej wiadomości na adres poczty elektronicznej Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..

6. W przypadku dokonania zgłoszenia po upływie terminu wskazanego w pkt 5, zgłoszenie nie będzie podlegać dalszemu rozpatrzeniu, jako nie spełniające wymogów formalnych.

7. Otwarcie zgłoszeń nastąpi do dnia 5 listopada 2024 r.

8. Kandydaci dopuszczeni przez Komisję do udziału w dalszym postępowaniu, tj. spełniający wymogi formalne, otrzymają zaproszenie na rozmowę na adres poczty elektronicznej wskazany w zgłoszeniu, ze skutkiem doręczenia.

9. Rozmowy z kandydatami zakwalifikowanymi do udziału w dalszym postępowaniu zostaną przeprowadzone w terminie uzgodnionym z kandydatami (w terminie od 12 do 15 listopada 2024 r.). Dopuszcza się możliwość przeprowadzenia rozmowy z kandydatami przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość za pomocą komunikatora Microsoft Teams. Zaproszenie i link na rozmowę on-line kandydat otrzyma na adres poczty elektronicznej wskazany w zgłoszeniu.

10. Zakres zagadnień będących przedmiotem rozmowy z Komisją obejmuje w szczególności:

a) wiedzę o zakresie działalności Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego;
b) kwalifikacje i doświadczenie zawodowe kandydata w zakresie umiejętności zarządczych właściwych na stanowisku dyrektora instytutu badawczego;
c) koncepcji kandydata co do rozwoju Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego.

11. O wynikach postępowania kandydaci zostaną powiadomieni za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres wskazany w zgłoszeniu. Kandydatom, którzy nie zostali powołani na stanowisko dyrektora Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego, zostaną zwrócone oryginały dokumentów złożone w trakcie postępowania.

12. Każdy z kandydatów ma prawo wycofania swojej kandydatury na każdym etapie postępowania. Wycofanie następuje przez złożenie pisemnego oświadczenia kandydata i przesłanie go na adres poczty elektronicznej Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..

13. Postępowanie może być w każdym czasie, bez podania przyczyn, zakończone bez wyłonienia kandydata, o czym, w przypadku zakończenia postępowania przed upływem terminu do składania zgłoszeń, kandydaci zostaną powiadomieni poprzez ogłoszenie umieszczone w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Ministerstwa Przemysłu oraz w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego, a w przypadku zakończenia postępowania po upływie terminu do składania zgłoszeń – na adres poczty elektronicznej wskazany w zgłoszeniu.

Zapraszamy na wykład dr Agnieszki Zaraś-Szydłowskiej z Zakładu Fizyki i Zastosowań Plazmy Laserowej.

Temat wystąpienia: Od powstania lasera do fuzji jądrowej: technologia, zastosowania i najnowsze osiągnięcia w świecie laserów

Spotkanie odbędzie się 24 października 2024 r. o godz. 18.00 w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie (adres: Pałac Kultury i Nauki, plac Defilad 1).

Wstęp wolny.

Źródło: Narodowe Muzeum Techniki

Zapraszamy na wykład mgr. inż. Macieja Jakubczaka z Laboratorium Plazmowych Napędów Satelitarnych.

Temat wystąpienia: Nadniebny rejs - historia i przyszłość plazmowych napędów kosmicznych.

Spotkanie odbędzie się 3 października 2024 r. o godz. 18.00 w Narodowym Muzeum Techniki w Warszawie (adres: Pałac Kultury i Nauki, plac Defilad 1).

Wstęp wolny.

Źródło: Narodowe Muzeum Techniki

Przyszłe elektrownie termojądrowe mogą doświadczać mniejszych strat energii w spalanej plazmie niż dotychczas przewidywano. Autorzy badania - naukowcy z konsorcjum EUROfusion, w tym dr Michał Poradziński z Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy (IFPiLM) - opublikowali ten zaskakujący wynik w prestiżowym czasopiśmie "Nature Communications". Odkrycie to, oparte na eksperymentach przeprowadzonych w 2021 roku w tokamaku JET (Joint European Torus), pokazuje, że mieszanka paliwa zawierająca tryt stabilizuje plazmę, co może znacząco poprawić wydajność przyszłych reaktorów. Ta stabilizacja zmniejsza turbulencje i straty energii, torując drogę do budowy mniejszych, bardziej efektywnych elektrowni termojądrowych.

Eksperymenty z wykorzystaniem deuteru są obecnie najczęściej przeprowadzanymi eksperymentami w tokamakach (pułapkach magnetycznych w kształcie torusa) na całym świecie. Deuter jest lżejszym izotopem, który zawiera jeden proton i jeden neutron. Gaz w tokamaku jest podgrzewany do temperatury osiągającej miliony stopni Celsjusza, tworząc przewodzącą prąd plazmę, która jest utrzymywana w polu magnetycznym.

Wiele aspektów kontrolowania takiej plazmy zostało zbadanych i jest znanych. Znacznie rzadsze są jednak eksperymenty z trytem, który jest cięższym (zawiera jeden proton i dwa neutrony) i niestabilnym izotopem wodoru. Dodając tryt, tworzymy mieszankę deuterowo-trytową (D-T). Otrzymujemy w ten sposób rzeczywiste paliwo, które ma być używane w przyszłych elektrowniach termojądrowych. Połączenie jąder deuteru i trytu wytworzy szybki neutron i cięższe, ale wciąż bardzo szybkie jądro helu. Dlatego mieszanka D-T nazywana jest paliwem termojądrowym. Eksperyment JET przeprowadzony w Culham (Wielka Brytania) w 2021 roku był trzecim w historii, po TFTR (1993) i również JET (1997), w którym włączono tryt do mieszanki paliwowej. Było wielką niewiadomą, w jaki sposób tryt, będący cięższy od deuteru, wpłynie na utrzymywanie plazmy, czyli zdolność do zatrzymywania jonów przez pole magnetyczne. Inną niewiadomą było to, w jakim stopniu szybkie jony helu wpłyną na stabilność plazmy. Artykuł opublikowany w "Nature Communications" pokazuje, że w warunkach zbliżonych do tych oczekiwanych w przyszłym reaktorze termojądrowym szybkie jony helu mają pozytywny wpływ na stabilność plazmy, a tryt ma korzystny wpływ na utrzymywanie plazmy. To odkrycie przybliża nas o krok do działającej elektrowni termojądrowej.

Dr Michał Poradziński z IFPiLM, współautor artykułu, nie kryje entuzjazmu: "Dzięki eksperymentom z deuterem i trytem mogliśmy zbadać obszary badań nad fuzją, które były dla nas dostępne tylko poprzez ekstrapolację wyników eksperymentów z deuterem i wodorem oraz poprzez zastosowanie znanych modeli teoretycznych. Jednak ze względu na złożoność procesów zachodzących w plazmie tokamakowej, teoretyczna niepewność modeli fizycznych była duża i wymagała weryfikacji w eksperymencie. Badania te pokazują, że nigdy nie jesteśmy całkowicie pewni, co nas czeka za rogiem. W tym przypadku okazało się, że szybkie jony helu działają na naszą korzyść, zmniejszając niestabilności. Co więcej, turbulencje zwykle występujące w zewnętrznych obszarach rdzenia plazmy zostały zredukowane, co jest nieoczekiwanym rezultatem. To bardzo dobra wiadomość i bardzo ważny krok w kierunku reaktorów fuzyjnych".

Źródło: Nature Communications, EUROfusion

Konsorcjum EUROfusion, wspierając postępy w badaniach nad energią z syntezy jądrowej, uruchomiło 15 nowych projektów badawczych, które angażują ekspertów z dziedziny data science z całej Europy. Projekty te wykorzystają największy i najbardziej zróżnicowany na świecie zestaw danych z eksperymentów nad syntezą termojądrową, aby opracować optymalne metody rozumienia i kontrolowania procesu fuzji izotopów wodoru, przyspieszając tym samym drogę do jego praktycznego zastosowania w energetyce.

Nowe technologie w polskich badaniach nad syntezą jądrową

Jeden z projektów został przyznany zespołowi badawczemu z Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy (IFPiLM), który zajmuje się rozwojem diagnostyki LIBS (Laser Induced Breakdown Spectroscopy) w kontekście badań nad fuzją jądrową. Naukowcy, którzy wcześniej uczestniczyli w kluczowych eksperymentach LIBS jako zastosowanie zdalnie sterowanej głowicy diagnostycznej w tokamaku FTU we Włoszech, obecnie skupią się na wdrażaniu metod uczenia maszynowego do masowego przetwarzania danych spektroskopowych. Ich celem jest wykorzystanie modeli opartych na sieciach konwolucyjnych, które świetnie sprawdzają się w analizie obrazów, do nowych wyzwań w diagnostyce spektralnej. Choć dane spektroskopowe wymagają specyficznych metod wstępnej obróbki i architektury sieci, główny autor projektu dr inż. Paweł Gąsior z IFPiLM, podkreśla, że potencjał sztucznej inteligencji może przynieść podobne przełomowe rezultaty, jak te obserwowane w innych dziedzinach, takich jak rozpoznawanie obrazów. Oprócz zespołu z IFPiLM zaangażowani w badania są także naukowcy z CU (Słowacja) i FZJ (Niemcy). Pierwszy test nowatorskiego podejścia zostanie przeprowadzony na podstawie danych z trwającego eksperymentu LIBS for JET na tokamaku JET w Culham w Wielkiej Brytanii, co otwiera nowe perspektywy dla zastosowań technologii LIBS w badaniach fuzji jądrowej.

Energia z fuzji jądrowej obiecuje dostarczenie bezpiecznej, zrównoważonej i niskoemisyjnej energii, uzupełniając inne czyste źródła energii, takie jak słońce i wiatr. Aby to osiągnąć, konieczne jest pokonanie złożonych wyzwań fizyki i inżynierii, takich jak zrozumienie ruchu naładowanych cząstek w polu magnetycznym, łagodzenie zakłóceń, analiza erozji materiałów oraz przetwarzanie danych wystarczająco szybko do wykorzystania w pętlach sterowania. Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe oferują nowe możliwości pogłębienia naszej wiedzy na temat tych zjawisk. Są to narzędzia, które umożliwiają znaczny postęp we wszystkich tych pozornie całkowicie odmiennych obszarach badawczych.

Dr inż. Paweł Gąsior podkreśla, że zastosowanie sztucznej inteligencji może przynieść przełomowe rezultaty: „Uczenie maszynowe, szczególnie sieci konwolucyjne, wykazało niezwykłą zdolność do rozpoznawania wzorców w dużych zbiorach danych. Dzięki temu mogą one znacząco wspomóc przetwarzanie danych spektralnych, które mimo swojej wrażliwości na warunki eksperymentalne, zawierają informacje zakodowane w sposób zbyt złożony, by tradycyjne metody przetwarzania mogły je uchwycić”.

Sztuczna inteligencja przyspieszy postęp w badanach

„Dzięki nowym projektom badawczym w dziedzinie sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego, EUROfusion dąży do przyspieszenia postępów w kierunku energii fuzyjnej i wspiera bieżące wysiłki w ramach swoich pakietów roboczych” – wyjaśnia Sara Moradi z Jednostki Zarządzania Programami EUROfusion. „Uczenie maszynowe i sztuczna inteligencja są potężnymi narzędziami do wyciągania wniosków z danych, odkrywania wzorców i proponowania schematów sterowania, które są zbyt obliczeniowo wymagające, aby je zidentyfikować za pomocą tradycyjnych modeli komputerowych”.

Obszerny zestaw danych EUROfusion dotyczący eksperymentów fuzyjnych został zgromadzony przez dziesięciolecia badań, od najwcześniejszych maszyn fuzyjnych po najnowocześniejsze systemy obecnie działające. Ten niezrównany zasób pozwala EUROfusion na wyjątkowe prowadzenie aplikacji sztucznej inteligencji w badaniach fuzyjnych.

Fuzja jest doskonałym poligonem doświadczalnym dla sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego, zgadza się José Vicente (Uniwersytet Lizboński), główny badacz jednego z piętnastu projektów. „Jako bardzo złożony system ma wiele otwartych pytań. Możemy już na nie odpowiadać dzięki dzisiejszym dużym ilościom danych eksperymentalnych i realistycznym symulacjom numerycznym kluczowych zjawisk fizycznych, ale nie na wszystkie - to jest luka, którą sztuczna inteligencja może pomóc wypełnić”.

Piętnaście projektów otrzyma łącznie 2 659 000 euro, z czego połowa pochodzi ze wspólnego finansowania współpracy instytutów macierzystych badaczy, a połowa z EUROfusion. Projekty badawcze będą realizowane przez okres dwóch lat.

Projekty wsparte przez EUROfusion, w tym ten realizowany przez zespół z IFPiLM, mają ogromny potencjał do rozwiązywania kluczowych wyzwań w badaniach nad syntezą jądrową. Dążenie do efektywniejszych i bardziej precyzyjnych strategii kontrolnych zbliża nas do realizacji energii fuzyjnej jako zrównoważonego źródła energii przyszłości.

Artystyczna wizja badań nad sztuczną inteligencją dla fuzji jądrowej. Credit: Pexels / GoogleDeepMind

Lista projektów:

David Zarzoso (CEA / CNRS, France)
Artificial Intelligence augmented Scrape Off Layer modelling for capturing impact of filaments on transport and PWI in mean field codes simulations.

Feda Almuhisen (CEA / Aix-Marseille Université, France)
Towards Tokamak operations Conversational Artificial Intelligence Interface Using Multimodal Large Language Models

Augusto Pereira (CIEMAT, Spain)
Testing cutting-edge Artificial Intelligence research to increase pattern recognition and image classification in nuclear fusion databases

Sven Wiesen (DIFFER, the Netherlands)
Machine learning accelerated Scrape Off Layer L simulations: SOLPS-NN

Gergő Pokol (EK-CER, Hungary)
Fast inference methods of advanced diagnostics for real-time control

Riccardo Rossi (ENEA / Università di Roma Tor Vergata, Italy)
Artificial Intelligence-assisted Causality Detection and Modelling of Plasma Instabilities for Tokamak Disruption Prediction and Control

Michela Gelfusa (ENEA / Università di Roma Tor Vergata, Italy)
Development of Physics Informed Neural Networks (PINNs) for Modelling and Prediction of Data in the Form of Time Series

Alessandro Pau (EPFL, Switzerland)
Artificial Intelligence-assisted Plasma State Monitoring for Control and Disruption-free Operations in Tokamaks

Paweł Gąsior (IPPLM, Poland)
Laser Induced Breakdown Spectrocopy data-processing with Deep Neural Networks and Convolutional Neural Networks for chemical composition quantification in the wall of the next step-fusion reactors

Jose Vicente (IST, Portugal)
Deep Learning for Spectrogram Analysis of Reflectometry Data

Geert Verdoolaege (LPP-ERM-KMS / Ghent University, Belgium)
Identification and confinement scaling of hybrid scenarios across multiple devices

Marcin Jakubowski (IPP, Germany)
Leveraging Generative Artificial Intelligence Models for Thermal Load Control in High-Performance Steady-State Operation of Fusion Devices

Daniel Böckenhoff (IPP, Germany)
Surrogate modelling of ray-tracing and radiation transport code for faster real-time plasma profile inference in a magnetic confinement device

Antti Snicker (VTT, Finland)
Applying Artificial Intelligence/Machine Learning for Neutral Beam Injection ionization and slowing-down simulations using ASCOT/BBNBI

Aaro Järvinen (VTT, Finland)
Machine learning accelerated pedestal Magneto Hydro Dynamics stability simulations

Źródło: EUROfusion