Galeria

13 grudnia 2022 r. Departament Energii USA ogłosił, że naukowcom z National Ignition Facility (NIF) w Lawrence Livermore National Laboratory w Stanach Zjednoczonych udało się uzyskać dodatni bilans energetyczny w procesie laserowej fuzji jądrowej, czyli otrzymano po raz pierwszy więcej energii 3,15 MJ, niż włożono przez lasery 2,05 MJ inicjujące proces.

To przełomowe osiągnięcie naukowe. Stanowi ono milowy krok w pracach badawczych nad inercyjną fuzją jądrową, gdzie przy wykorzystaniu silnych wiązek promieniowania laserowego można wystarczająco precyzyjnie skompresować paliwo termojądrowe, aby wydajność procesu syntezy była jak największa.

„Poniedziałek 5 grudnia 2022 był ważnym dniem dla nauki (...) Podczas eksperymentu 192 wysokoenergetyczne lasery skupiły się na celu wielkości ziarna pieprzu, podgrzewając kapsułę deuteru i trytu do ponad 3 mln stopni Celsjusza, chwilowo symulując warunki wewnątrz gwiazdy, osiągając zapłon” – powiedziała podczas konferencji prasowej w USA dr Jill Hruby, podsekretarz energii ds. energii jądrowej. „Zrobiliśmy pierwsze niepewne kroki w kierunku czystego źródła energii, które może zrewolucjonizować świat” – dodała.

Aby fuzja laserowa mogła mieć praktyczne zastosowanie, niezbędna jest budowa bardziej wydajnych laserów o większej repetycji, tak aby częstotliwość oddziaływania z kulką paliwową mogła zachodzić częściej. Kluczową rolę odgrywa także rozwój nowych technologii. Droga do wybudowania elektrowni termojądrowej jest nadal dość skomplikowana i przed naukowcami jeszcze dużo pracy. Najnowszy eksperyment pokazuje jednak, że możliwe jest jej powstanie właśnie na bazie fuzji inercyjnej, czyli zasilanej laserami.

„Wykonano obecnie mały kroczek w kierunku okiełznania natury i uzyskania czystej energii „gwiazd”, bazującej na inercyjnej syntezie jądrowej. Podobnie jak program Apollo rozwijany w USA w latach 1966-1972 napędzał różne dziedziny nauki i technologii do rozwoju, a sukcesem dla całej ludzkości było postawienie przez Neila Armstronga pierwszego kroku na księżycu w roku 1969, tak i teraz wynik uzyskany w NIF miejmy nadzieję stanie się kołem zamachowym do tego, że można i że warto podążać tą ścieżką rozwoju, by synteza jądrowa była źródłem energii dla przyszłych pokoleń” – skomentował ogłoszone wyniki dr inż. Marcin Rosiński, kierownik Zakładu Fizyki i Zastosowań Plazmy Laserowej w IFPiLM.

Przy okazji ogłoszenia sukcesu w NIF nie możemy zapominać o energetyce termojądrowej rozwijanej w koncepcji z magnetycznym utrzymaniem plazmy, gdzie w lutym 2022 r. ogłoszono uzyskanie rekordu na tokamaku JET, w którym pracownicy z IFPiLM mieli swój udział.

13 grudnia o godzinie 16.00 (czasu polskiego) przedstawiciele Departamentu Energii USA ogłoszą przełomowe osiągnięcie w badaniach nad fuzją jądrową dokonane przez naukowców z National Ignition Facility w Lawrence Livermore National Laboratory.

Zapraszamy do oglądania konferencji prasowej: https://www.energy.gov/livestream

27 października 2022 r., po trzech latach przerwy, swoją działalność wznowił stellarator Wendelstein 7-X w Max Planck Institute for Plasma Physics (IPP) w Greifswaldzie. Urządzenie zostało przebudowane i wyposażone w chłodzony wodą węglowy dywertor.

Od początku testów i rozruchu W7-X naukowcy z Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy są obecni na miejscu, aby jak najlepiej przygotować do działania zaprojektowaną przez zespół z IFPiLM diagnostykę promieniowania rentgenowskiego PHA (z ang. pulse height analyser).

Pracownicy z IFPiLM we współpracy z Uniwersytetem Opolskim uczestniczą również w uruchomieniu innego systemu pomiarowego do monitorowania obecności w plazmie lekkich zanieczyszczeń – tzw. spektrometru CO-monitor. To już drugie urządzenie zaprojektowane i uruchomione przez polski zespół we współpracy z IPP w Greifswaldzie.

Właściwa kampania eksperymentalna na urządzeniu W7-X rozpocznie się w drugiej połowie listopada 2022 r.

Stellarator Wendelstein 7-X to eksperymentalny reaktor termojądrowy uruchomiony po raz pierwszy w 2015 roku. Jest to obecnie największe urządzenie tego typu na świecie. Projekt ten ma na celu badanie alternatywnej do tokamaka koncepcji magnetycznego utrzymania plazmy.

		Naukowcy z IFPiLM i Uniwersytetu Opolskiego
Diagnostyka promieniowania rentgenowskiego PHA		Spektrometr CO-monitor

Zdjęcia: © IFPiLM

Pod koniec września 2022 r. naukowcy z Instytutu Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy wzięli udział w 26. edycji Festiwalu Nauki. Po dwóch latach przerwy spowodowanej pandemią uczniowie ze szkół podstawowych i średnich znów mogli uczestniczyć w lekcjach festiwalowych, które odbyły się w siedzibie Instytutu.

W tym roku w ramach Festiwalu Nauki w IFPiLM przeprowadzono następujące lekcje:

Radioaktywność w produktach żywnościowych i środowisku naturalnym. Czy jest się czego obawiać?, dr Ewa Łaszyńska
Celem lekcji było omówienie rodzajów promieniowania jądrowego oraz sposobów jego detekcji. Spotkanie obejmowało m.in. pokaz pomiaru promieniowania ze źródeł promieniotwórczych, a w czasie wizyty w Pracowni Spektrometrii Promieniowania Gamma uczestnicy przeprowadzali pomiary promieniowania produktów wykorzystywanych w życiu codziennym.

Lasery: muzyka światła, dr Paweł Gąsior
Podczas spotkania uczniowie zapoznali się m.in. z różnicami jakościowymi między światłem niekoherentnym emitowanym przez standardowe źródła światła a spójnym światłem laserowym, przedstawione zostały także możliwości i zastosowania różnych rodzajów laserów. Podczas wizyty w Pracowni Spektroskopii Plazmy Wzbudzonej Laserem uczniowie obejrzeli przygotowane dla nich pokazy, a na koniec odbyła się dyskusja na temat bezpieczeństwa używania laserów.

Fuzor – eksperyment „w praktyce”, dr Piotr Chmielewski, mgr inż. Maciej Szymański
Naukowcy wyjaśnili uczniom, co to jest plazma i jakie eksperymenty prowadzone są w urządzeniach fuzyjnych. Uczestnicy zapoznali się także z budową i zasadą działania reaktora fuzyjnego z elektrostatyczno-inercyjnym utrzymaniem plazmy typu fuzor oraz ogólnymi zasadami prowadzania prac eksperymentalnych w laboratorium fizycznym.

Dodatkowo po głównych tematach spotkań uczniowie zwiedzali wybrane laboratoria w IFPiLM.

Warszawski Festiwal Nauki to cykl spotkań z naukowcami, którzy w przystępny sposób prezentują najnowsze osiągnięcia, metody badawcze oraz wyzwania na przyszłość. W ramach Festiwalu odbywają się również lekcje dla zorganizowanych grup szkolnych na wszystkich poziomach nauczania. Wydarzenia organizowane są przez instytucje naukowe, edukacyjne, upowszechniające kulturę oraz stowarzyszenia i towarzystwa naukowe.

Zdjęcia: IFPiLM

12 września 2022 r. w Gmachu Głównym Politechniki Warszawskiej odbyły się uroczyste obchody 30-lecia Rady Głównej Instytutów Badawczych (RGIB).

W ramach jubileuszu wyróżnione zostały najlepsze instytuty, które w wyniku oceny działalności naukowej uzyskały w ostatnich latach kategorię A lub A+. Wśród nagrodzonych znalazł się Instytut Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy. Pamiątkową statuetkę podczas uroczystego jubileuszu odebrał dr hab. Andrzej Gałkowski, dyrektor IFPiLM.

W czasie wydarzenia zostały wyświetlone filmy prezentujące osiągnięcia i sukcesy poszczególnych instytutów badawczych. Goście otrzymali także okolicznościową monografię pt. "Instytuty Badawcze - 30-lecie Rady Głównej" oraz zwiedzili wystawę przygotowaną w auli Politechniki Warszawskiej. Na stoisku IFPiLM goście mieli możliwość zapoznania się z tematyką fuzji jądrowej oraz działalnością naukową Instytutu.

RGIB jest organem przedstawicielskim 91 instytutów badawczych w Polsce prowadzących badania naukowe na rzecz gospodarki, infrastruktury, środowiska, rolnictwa, medycyny oraz szeroko rozumianego bezpieczeństwa i nauk humanistycznych. Rada reprezentuje interesy środowiska badawczego w kraju i za granicą oraz uczestniczy w polityce gospodarczej i społecznej, a w szczególności naukowej i innowacyjnej. Przewodniczącym RGIB od 2022 r. jest prof. Henryk Skarżyński. Delegatem IFPiLM do Rady Głównej IB jest dr hab. Monika Kubkowska.

Transmisja z obchodów 30-lecia Rady Głównej Instytutów Badawczych jest dostępna pod adresem: https://youtu.be/oTSJjXRWfHA

Zdjęcia: IFPiLM